تحلیلی روان‌شناختی بر مفهوم اَشَه در ادبیات فارسی

author

  • محمدهادی مرادی دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی
Abstract:

اشه، بخش مهمی از نوشته‌های اخلاقی و اجتماعی گذشتگان را در بر می‌گیرد و بررسی، تبیین پدیدآیی و تداوم آن، بدون رجوع به یافته‌های روان‌شناسی امکان‌پذیر نیست. هدف کنونی، بررسی زیربنای روان‌شناختی این مفهوم، با رجوع به یافته‌های علمی است. برای این منظور، نخست، اشه در متون ادبی فارسی مورد بررسی قرار گرفت و سپس، رجوع به یافته‌های روان‌شناسی، به ویژه در زمینه‌ی تحول اخلاقی، برای تبیین علمی موضوع، صورت گرفت. توصیف‌های مربوط به اشه، عمدتاً به سطوح پایین تحول استدلال اخلاقی، موسوم به پیش- قراردادی، ختم می‌شود و با سطحی از تحول شناختی مطابقت دارد که عینی یا پیش- انتزاعی نام دارد. از سویی، بررسی آثار ادبی فارسی، بیانگر نوعی ناهمترازی بین مفاهیم اخلاقی تحول نایافته و تحول یافته است، و از سوی دیگر، تبیین پیش- قراردادی تحول اخلاقی، تنها قادر است قالب اشه را تبیین کند و تبیین کامل آن، نیازمند در نظر گرفتن مؤلفه‌های انگیزشی و کنشی مربوط به آن است. به نظر می‌رسد، اشه، در عین ماهیت پیش- اخلاقی آن، مؤلفه‌ای ضروری در تحول اخلاق فردی و اجتماعی است. این نکته، به مشابهت تحول روانی در فرد و نوع بشر، اشاره دارد. از سوی دیگر، این مطالعه بیانگر نیازهای متقابل ادبیات و روان‌شناسی به عنوان دو قلمرو فکری بشری است و دومی، در پی مطالعه علمی بشر و نیازمند درک هرچه بیشتر کنش‌ها و آفریده‌های اوست.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیلی روان شناختی بر مفهوم اَشَه در ادبیات فارسی

اشه، بخش مهمی از نوشته های اخلاقی و اجتماعی گذشتگان را در بر می گیرد و بررسی، تبیین پدیدآیی و تداوم آن، بدون رجوع به یافته های روان شناسی امکان پذیر نیست. هدف کنونی، بررسی زیربنای روان شناختی این مفهوم، با رجوع به یافته های علمی است. برای این منظور، نخست، اشه در متون ادبی فارسی مورد بررسی قرار گرفت و سپس، رجوع به یافته های روان شناسی، به ویژه در زمینه ی تحول اخلاقی، برای تبیین علمی موضوع، صورت ...

full text

مروری تحلیلی بر مفهوم محیط در ادبیات روانشناسی محیط

با افول نهضت معماری مدرن و وارد کردن انتقاداتی به طراحان این نهضت در کاربرد ناقص مدل انسان، رشته‌‌ای به نام «روانشناسی محیط» تأسیس شد. پس از آن، با توسعه مطالعات این رشته و کاربرد روزافزون واژه «محیط» توسط پژوهشگران حوزه‌های مختلف علمی، تشخیص معنای محیط مشکل شد. در ادبیات روانشناسی محیط، مدل‌ها و طبقه‌بندی‌‌های متفاوتی از محیط و مؤلفه‌‌های آن صورت گرفته است. مقاله حاضر، با مرورِ تحلیلی این مدل‌‌...

full text

مروری تحلیلی بر مفهوم محیط در ادبیات روانشناسی محیط

با افول نهضت معماری مدرن و وارد کردن انتقاداتی به طراحان این نهضت در کاربرد ناقص مدل انسان، رشته ای به نام «روانشناسی محیط» تأسیس شد. پس از آن، با توسعه مطالعات این رشته و کاربرد روزافزون واژه «محیط» توسط پژوهشگران حوزه های مختلف علمی، تشخیص معنای محیط مشکل شد. در ادبیات روانشناسی محیط، مدل ها و طبقه بندی های متفاوتی از محیط و مؤلفه های آن صورت گرفته است. مقاله حاضر، با مرورِ تحلیلی این مدل ها و...

full text

کاربست رویکرد روانشناختی گوردون آلپورت بر سیر تطوّر و تحوّل «معشوق» در ادبیات کلاسیک فارسی

ادبیات فارسی کلاسیک را اگر به تمامی ، ادبیات تغزل و عشق نتوان نامید، اما بی شک بخش عمده ای از آن را باید در قلمرو عشق و غزل دانست؛ یگانه فرمانروای این خطّه نیز کسی نیست، جز «معشوق» که هردم به شکلی و جامه ای در می آید و جلوه گری می کند؛ گاهی آسمانی می شود و گاهی زمینی. گاه نیز معشوق، زمینی- آسمانی است. هدف این پژوهش بررسی این تحوّل، تنوّع و دگرگونی در دوره های مختلف شعر کلاسیک فارسی است؛ به این منظ...

full text

کاربست رویکرد روانشناختی گوردون آلپورت بر سیر تطوّر و تحوّل «معشوق» در ادبیات کلاسیک فارسی

ادبیات فارسی کلاسیک را اگر به تمامی ، ادبیات تغزل و عشق نتوان نامید، اما بی شک بخش عمده ای از آن را باید در قلمرو عشق و غزل دانست؛ یگانه فرمانروای این خطّه نیز کسی نیست، جز «معشوق» که هردم به شکلی و جامه ای در می آید و جلوه گری می کند؛ گاهی آسمانی می شود و گاهی زمینی. گاه نیز معشوق، زمینی- آسمانی است. هدف این پژوهش بررسی این تحوّل، تنوّع و دگرگونی در دوره های مختلف شعر کلاسیک فارسی است؛ به این منظ...

full text

تحلیلی بر گرایش‌ها و رویکردهای زنانه در ادبیات فارسی و عربی

گرایش‌های زنانه در حوزه‌های گوناگون اجتماعی، فلسفی، و ادبی از پدیده‌های دنیای مدرن، به‌ویژه پس از انقلاب صنعتی، به‌شمار می‌آید. این رویکرد بعدها، بر ‌اثر تسهیل و گسترش ارتباطات بین فرهنگی‌، از دنیای غرب به جهان عرب‌زبان و ایران نیز سرایت کرد و البته تأثیرات متفاوتی بر‌جای نهاد. تحقیق حاضر بر این فرض استوار است که اندیشه‌های زنانه در هر دو حوزة فرهنگی و ادبی ویژگی‌ها و تمایلات مشترکی دارد. همچنی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 17  issue 57

pages  33- 53

publication date 2013-11-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023